ISO 45001 norm – inhoud, structuur en verplichtingen

Een veilige en gezonde werkomgeving is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een belangrijke voorwaarde voor duurzaam succes. De internationale ISO 45001-norm biedt organisaties een gestructureerde manier om arbeidsveiligheid en gezondheid te verbeteren. Maar wat houdt de norm precies in, hoe is deze opgebouwd en aan welke verplichtingen moet u voldoen? In deze blog leest u alles wat u moet weten over ISO 45001.

Wat is de ISO 45001-norm?

ISO 45001 is de internationale norm voor arbeidsveiligheid en gezondheidsmanagement (ook wel Arbo-management genoemd). De norm helpt organisaties om risico’s op de werkvloer te herkennen, te beheersen en te voorkomen.

Het doel van ISO 45001 is om structureel te werken aan:

• het voorkomen van ongevallen en ziekteverzuim
• het naleven van Arbowetgeving
• en het creëren van een veilige, gezonde werkomgeving voor alle medewerkers

ISO 45001 vervangt de vroegere norm OHSAS 18001 en sluit beter aan bij moderne veiligheidsvraagstukken en de huidige bedrijfsstructuren.

De opbouw van de ISO 45001-norm

De ISO 45001-norm is opgebouwd volgens de High Level Structure (HLS) – een uniforme structuur die ook wordt gebruikt in ISO 9001 (kwaliteit) en ISO 14001 (milieu). Dit maakt het eenvoudiger om verschillende managementsystemen te combineren tot één geïntegreerd systeem.

De norm bestaat uit 10 hoofdstukken, waarvan hoofdstukken 4 t/m 10 de feitelijke eisen beschrijven:

Hoofdstuk 4 – Context van de organisatie

Hier beschrijft u de interne en externe factoren die van invloed zijn op arbeidsveiligheid. Denk aan bedrijfsactiviteiten, stakeholders en wettelijke verplichtingen. Ook bepaalt u de scope van het veiligheidsmanagementsysteem: voor welke onderdelen van uw organisatie de norm geldt.

Hoofdstuk 5 – Leiderschap en betrokkenheid

De directie speelt een centrale rol in ISO 45001. Leidinggevenden moeten actief betrokken zijn, beleid vaststellen en zorgen voor voldoende middelen. Veiligheid wordt hiermee onderdeel van de bedrijfsstrategie, niet slechts een operationele taak.

Hoofdstuk 6 – Planning

Hier voert u een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit en bepaalt u welke risico’s en kansen invloed hebben op de veiligheid en gezondheid van medewerkers. Op basis daarvan formuleert u doelstellingen en plannen om risico’s te beperken.

Hoofdstuk 7 – Ondersteuning

In dit hoofdstuk legt u vast welke middelen, kennis, competenties en communicatie nodig zijn om het veiligheidsmanagementsysteem goed te laten functioneren. Ook opleiding, training en bewustwording van medewerkers komen aan bod.

Hoofdstuk 8 – Uitvoering

De feitelijke implementatie van beleid en procedures vindt hier plaats. Denk aan het beheersen van operationele risico’s, het treffen van noodmaatregelen en het waarborgen van veilige werkomstandigheden.

Hoofdstuk 9 – Evaluatie van prestaties

In dit hoofdstuk wordt gemeten of het systeem effectief is. U voert interne audits uit, monitort prestaties en bespreekt resultaten in de directiebeoordeling.

Hoofdstuk 10 – Verbetering

Tot slot beschrijft ISO 45001 hoe u structureel verbetert. Incidenten worden onderzocht, corrigerende maatregelen genomen en beleid waar nodig aangepast.

Verplichtingen volgens ISO 45001

Om aan de norm te voldoen, moet uw organisatie kunnen aantonen dat:

• er een veiligheidsbeleid is opgesteld en gedeeld met medewerkers;
• risico’s systematisch worden geïdentificeerd en beheerst;
• medewerkers actief betrokken zijn bij veiligheid en gezondheid;
• er interne audits en directiebeoordelingen plaatsvinden;
• en er sprake is van continue verbetering van het veiligheidsmanagementsysteem.

Hoewel ISO 45001 niet wettelijk verplicht is, helpt de norm u om volledig te voldoen aan de Arbowet en aan te tonen dat u veiligheid structureel heeft geborgd.

ISO 45001 in de praktijk

In de praktijk helpt de norm bedrijven om veiligheid concreet te maken. Bijvoorbeeld door:

• heldere taakverdeling en verantwoordelijkheden,
• periodieke toolboxmeetings,
• structurele incidentregistratie,
• en duidelijke communicatie over veiligheidsmaatregelen.

Een aannemersbedrijf dat ISO 45001 implementeerde, zag binnen een jaar een sterke daling van ongevallen en een stijging van meldingen van onveilige situaties. Niet omdat er meer misging, maar omdat medewerkers zich veiliger en verantwoordelijker voelden om risico’s te melden.

Voordelen van werken volgens de norm

Het implementeren van ISO 45001 levert tastbare voordelen op:

• Minder ongevallen en ziekteverzuim.
• Hogere medewerkerstevredenheid.
• Betere naleving van wet- en regelgeving.
• Meer vertrouwen bij klanten en opdrachtgevers.
• Verbeterde efficiëntie en lagere kosten door minder incidenten.

 

De ISO 45001-norm biedt een praktisch raamwerk om arbeidsveiligheid structureel te verbeteren. Door risico’s te beheersen, medewerkers te betrekken en continu te verbeteren, creëert u een veilige en gezonde werkomgeving. Bovendien helpt de norm u om aantoonbaar te voldoen aan wettelijke verplichtingen en het vertrouwen van opdrachtgevers te versterken.

Ondersteuning bij ISO 45001

Wilt u ISO 45001 implementeren of certificering behalen? Bij Diks Process Support begeleiden wij organisaties stap voor stap – van nulmeting tot certificeringsaudit en onderhoud. Wij zorgen dat uw veiligheidsmanagementsysteem niet alleen voldoet aan de norm, maar ook écht werkt in de praktijk.

Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek.