ISO 45001:2018 – de overgang uitgelegd

Veilig en gezond werken is voor iedere organisatie een basisvoorwaarde voor continuïteit. Toch blijkt het in de praktijk vaak lastig om veiligheid structureel te organiseren. Met de komst van ISO 45001:2018 is daar verandering in gekomen. Deze internationale norm biedt een helder raamwerk waarmee organisaties arbeidsveiligheid en gezondheid integraal kunnen borgen in hun bedrijfsvoering. In deze blog leest u wat ISO 45001:2018 inhoudt, waarom de norm is ontwikkeld en hoe u deze succesvol toepast in de praktijk.

Wat is ISO 45001:2018?

ISO 45001 is de internationale norm voor arbeidsveiligheid en gezondheidsmanagement. De norm helpt organisaties om risico’s te beheersen, ongevallen te voorkomen en medewerkers actief te betrekken bij veiligheid.

Het doel van ISO 45001 is niet alleen het naleven van wetgeving, maar het creëren van een veilige werkomgeving waarin gezondheid, betrokkenheid en continue verbetering centraal staan.

De norm is toepasbaar voor iedere organisatie – groot of klein, in elke sector – en vormt een stevige basis voor een professioneel veiligheidsmanagementsysteem (VMS).

De structuur van ISO 45001

ISO 45001:2018 is opgebouwd volgens de High Level Structure (HLS), een uniforme indeling die ook wordt gebruikt in ISO 9001 (kwaliteit) en ISO 14001 (milieu). Hierdoor kunnen organisaties hun verschillende managementsystemen eenvoudig op elkaar afstemmen.

De norm bestaat uit 10 hoofdstukken, waarvan de hoofdstukken 4 t/m 10 de inhoudelijke eisen beschrijven:

1. Context van de organisatie – inzicht in interne en externe factoren die invloed hebben op veiligheid en gezondheid.

2. Leiderschap en betrokkenheid – de rol van het topmanagement bij beleid, strategie en cultuur.

3. Planning – het identificeren van risico’s en kansen, het bepalen van doelstellingen en het opstellen van plannen.

4. Ondersteuning – de middelen, kennis en communicatie die nodig zijn voor effectief veiligheidsmanagement.

5. Uitvoering – de praktische toepassing van beleid, procedures en preventieve maatregelen.

6. Evaluatie van prestaties – het meten en beoordelen van de effectiviteit via audits, metingen en directiebeoordelingen.

7. Verbetering – het analyseren van incidenten en structureel verbeteren van processen.

Wat maakt ISO 45001:2018 vernieuwend?

ISO 45001 verschilt van eerdere veiligheidsrichtlijnen doordat de norm veiligheid nadrukkelijk verbindt aan leiderschap, betrokkenheid en strategie.

1. Veiligheid als onderdeel van bedrijfsstrategie

De norm vraagt om integratie van veiligheid in de bedrijfsdoelstellingen. Veiligheid is niet langer een apart thema, maar een vast onderdeel van besluitvorming en strategische planning.

2. Meer nadruk op leiderschap

De rol van de directie is uitgebreid. Het topmanagement moet actief sturen op veiligheid, middelen beschikbaar stellen en laten zien dat veiligheid prioriteit heeft.

3. Betrokkenheid van medewerkers

ISO 45001 legt nadruk op samenwerking. Medewerkers worden actief betrokken bij het signaleren van risico’s en het bedenken van verbeteringen. Dit zorgt voor meer draagvlak en een sterker veiligheidsbewustzijn.

4. Risico’s én kansen

De norm stimuleert organisaties niet alleen om risico’s te beheersen, maar ook kansen te benutten. Bijvoorbeeld door innovaties of nieuwe werkwijzen die veiligheid en gezondheid verbeteren.

5. Continue verbetering

ISO 45001 is geen eenmalig certificaat, maar een systeem dat voortdurend wordt geëvalueerd. Organisaties worden gestimuleerd om voortdurend te leren, aan te passen en te verbeteren.

De voordelen van ISO 45001-certificering

Het implementeren van ISO 45001:2018 levert duidelijke voordelen op, zowel praktisch als strategisch:

• Minder ongevallen en ziekteverzuim door systematische risicoanalyse.

• Betere naleving van de Arbowet en andere veiligheidsvoorschriften.

• Hogere betrokkenheid van medewerkers door inspraak en verantwoordelijkheid.

• Efficiëntere processen dankzij duidelijke structuur en communicatie.

• Grotere betrouwbaarheid richting opdrachtgevers bij aanbestedingen en samenwerkingen.

ISO 45001 in de praktijk

De norm wordt in steeds meer sectoren toegepast: van bouw en techniek tot logistiek, zorg en industrie. Organisaties merken dat ISO 45001 niet alleen helpt bij het voldoen aan eisen, maar ook bij het verbeteren van de bedrijfscultuur.

Een logistiek bedrijf dat recent ISO 45001 implementeerde, zag binnen een half jaar:

• 30% minder meldingen van onveilige situaties,

• meer deelname aan toolboxmeetings,

• en een duidelijk hogere betrokkenheid bij veiligheidsvoorstellen.

Het management merkte bovendien dat veiligheid steeds vaker onderwerp werd van gesprek binnen teamoverleggen – een teken dat het systeem werkt.

Hoe verloopt het certificeringstraject?

1. Nulmeting: vaststellen waar uw organisatie staat ten opzichte van de norm.

2. Opzetten van het managementsysteem: beleid, risicoanalyse, procedures en communicatie.

3. Implementatie: medewerkers betrekken en het systeem in de praktijk brengen.

4. Interne audit: controleren of het systeem effectief werkt.

5. Certificeringsaudit: onafhankelijke beoordeling door een certificerende instelling.

6. Onderhoud: jaarlijkse controle en continue verbetering.

Conclusie

ISO 45001:2018 helpt organisaties om arbeidsveiligheid en gezondheid structureel te organiseren. De norm zorgt voor duidelijke verantwoordelijkheden, meer betrokkenheid en een cultuur waarin veiligheid vanzelfsprekend is. Daarmee biedt ISO 45001 niet alleen een solide systeem, maar ook een manier om continu beter te worden in wat echt telt: veilig en gezond werken.

Begeleiding bij ISO 45001

Wilt u ISO 45001 implementeren of certificering behalen? Diks Process Support helpt organisaties stap voor stap – van nulmeting tot audit en onderhoud. Onze aanpak is praktisch, duidelijk en afgestemd op uw bedrijfsvoering.

Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of een vrijblijvend adviesgesprek.